Bölümlər

Талыш xəbərləri
Azərbaycan
İran
Dünyada
Голос Талыша
Müsahibə
İnsan hüquqları
Beynəlxalq hüquq
Talış dili və ədəbiyyatı
Talış incəsənəti
Talış tarixi
Şəxsiyyətlər
Bizim kitabxana
Təbabət
İdman
Onlayn TV
Karikaturalar

Голос Талыша


Известные события, произошедшие с моей семьей за последние годы, всколыхнули нашу жизнь до основания.

Axtarış

Tolışi xəbon

Xıdo rəhmətkə Əli Rzayevi... 
Fərzəndon 
Bastari musibət (aktual hukayət) 
Bə çəmə alimə zoon afərin bıbu 
Aydın müəllimi de şair Xilqəti musahibə 
Çı mardə odəmi nomi bə jurnali redaksiyə heyət çokonə dənəmon? 
Tolışi mətbuat tarixədə tojə cən - "Aləm" jurnal çapo beşə 
Xatirə ruşnədə dili söhbət (6) 
Xatirə ruşnədə dili söhbət (5) 
Xatirə ruşnədə dili söhbət (4) 
Xatirə ruşnədə dili söhbət (3) 
"KUL" sıxani mənon 
Xatirə ruşnədə dıli sohbət (2) 
Xatirə ruşnədə dıli sohbət 
“Honi çəşmə"ro vəsə 
ÇE? ÇI? 
Əv kiye? 
Şahmirzə Tolışəxun - 60 
Tolışi talantə şair Şamirzə TOLIŞƏXUN (10.07.1955 - 18.11.2014) 
Tolışi talantə şair Şamirzə TOLIŞƏXUN (10.07.1955 - 18.11.2014) 
Baləddin VEŞO şeronədə pencli janr 
De şair Baləddin VEŞO müsahibə 

Top

Новрузали Мамедов
Марьям МАММАДОВА. Трагедия одной семьи. 2013
ГИЛАЛ МАМЕДОВ на свабоде!
Talış dilinin hazırkı durumu ilə bağlı Azərbaycan Talışların İctimai Şurasının MÖVQE SƏNƏDİ
ATİŞ-in Milli azlıqların müdafiəsi haqqında çərçivə Sazişi ilə bağlı hesabatı

Statistika

Главная » 2017 » Ноябрь » 25 » Ahoşta (Əhoşte)
18:54
Ahoşta (Əhoşte)

(Öləziyən Talış xalq adət-ənənələrindən nümunə)

Talış xalqının qədim toy adət-ənənələrindən biri də, “Ahoşta” mərasimidir. “Hoşta (e)”, “Ahoşta” terminləri talışcadan Azərbaycan türkcəsinə “Adaxlanmaq” “Adaxlanma” kimi tərcümə olunur.

“Ahoşta” mərasimi gənclərin həyatını bir-birinə bağlayan çoxsaylı tədbirlərin sayca ikincisidir. “Ahoşta”ya çox zaman xalq arasında “Spirişə plo” da deyilir. “Ahoşta”dən əvvəl qız evinin sirrini öyrənmək üçün “Jenədəynə” və yaxud “Niyondəynə” (Ağbirçəklərin elçiliyi və ya Gizli elçilik) tədbiri olur. Ondan sonra “Nışon” (Nişan), “Olətəbıron” (Paltarkəsdi), “Xıynə şəv” (Xına axşamı) “Şışə vəyə” (Ciyər axşamı) və “Yolə vəyə” (Böyük toy) kimi silsilə mərasimlər keçirilir... 

Talışların toy (vəyə) adət-ənələrinin tərkibində “Ahoşta” mərasimi maraqlı və rəngarəng keçir, özünəməxsusluğu ilə seçilir. “Ahoşta” mərasiminin tərkibi 3 hissədən ibarətdir:
 

1. “Niyondəynə” zamanı qız tərəfinin məqbul cavabını alandan sonra, ağsaqqallar qız evinə elçiliyə gəlirlər. Bu zaman qız tərəfinin ağsaqqallarından "hə" cavab alıb, təntənəli şəkildə gəncləri adaxlayırlar. 
 

2. Bu şərəfə hamıya şirin şay verilir. Şirin çayı içəndən sonra, ağsaqqallar bu münasibətlə hazırlanmış ziyafət məclisində iştirak edirlər. 
 

3. Ziyafət məclisindən başlayaraq, “Olətəbıron” mərasiminə kimi mütəmadi olaraq, hər gecə və ya iki gecədən bir "Vəyu" (Gəlin) evində kütləvi “Ahoşta”şənlikləri və oyunları keçirilir. "Olətəbıron"dan ta "Şışə vəyə"yə kimi isə, bir gün "Vəy" (bəy) evində, bir gün isə, "Vəyu" evində həmin kütləvi kompozisiya-şənliklər davam edir. Bu kütləvi şənliklərdə əksər kənd cavanları və dırinqə ifaçılıq (bədahətən və ya əvvəlcədən hazırlanmış məzəli, məsxərəli qoşmalar, zarafatyayana bayatılar, qəhrəmanlıq oxşama və bənzətmələri eləcə də, xronik rəqs və dəf çalma) bacarıqları ilə seçilən qadınlar iştirak edirlər. Həmin qadınlar iki-iki, üç-üç, hətta dörd-dörd (iştirakçıların sayından asılı olaraq), iki dəstəyə bölünürlər. Bir nəfər əlində dəf çalmaqla, qalanları isə, əl çalaraq, qarşı-qarşıya məharətlərini nümayiş edirlər. Hər iki dəstədəki qadınlardan biri növbəli şəkildə solo, qalanları isə, xor şəkildə dırinqələr ifa etməklə yarışırlar. Bu zaman onlar sinxron şəkildə dövrə vuraraq, məharətlə rəqs edirlər. 
 

“Ahoşta” şənliklərində xor və solo şəklində, dəf və ya akapella ifa olunan mahnılar (bayatılar, bənzətmələr, oxşamalar, lo-lolar, qoşmalar və s.) əsasən, "Vəy"in şərəfinə qoşulur. Bəzi hallarda, "Vəyu"nu tərifləməklə, "Vəy"ə xas olan nöqsanları zarafatla, məzəli şəkildə dilə gətirməklə, onu bilə-bilə lağa qoyurlar. Məqsəd "Vəy"də olan müştəbehliyi sındırmaq və ya "Vəyu"nun nüfuzunu qaldırmaqdan ibarət olur... 
 

Milli geyimli talış qadınlarının “Ahoşta” məclislərində “mahnı-rəqs-dəf” xor ifa ənənələri 20-ci əsrin 90-cı illərinə kimi davam etmişdir. Ağlım kəsəndən nənələrimin, anamın, mamalarımın (bibilərimin), xalalarımın və digər qohum-qonşu qadınlarının kəndimizdə “Ahoşta” məclislərində necə məharətlə xor ifa etdiklərinin canlı şahidi olmuşam. İndi də həmin məclislər üçün burnumun ucu göynəyir! 
 

Talış qadınlarının milli geyimləri də, qonşu xalqların milli əyin-başlarından kəskin surətdə fərqlənirdi. Belə ki, nənələrimizin, analarımızın geydikləri unikal tuman-koftaların (“şəy-şavlo”) tikilməsi üçün 10 metrədən çox zər-xaralı, bahalı parçalar lazım olurdu. Həmin geyimlərdə onlar çox rahat ata minə bilirdilər. Ayağını atın üzəngisinə aparan zaman ehtiyat etmək tələb olunmurdu. Talış qadınları tarixin heç bir dönəmində hicaba və çadraya bürünməmişlər! Onların “dinqə” adlandırəlan özünəməxsus baş örtükləri olmuşdur. Həya əlaməti olaraq, analarımız, vəyularımız ağsaqqalların yanında yaylıqla ağız-burunlarını örtər, kənara çəkiləın kimi, dərhal yaşmaqlarını açardılar... 
 

Göz görə-görə, Talış xalqının dili və mədəniyyəti kimi, onun bir çox unikal, özünəməxsus adət-ənənələri, folkloru, klassik xalq sənətkarlığı nümunələri də aradan çıxır, yox olur!..
 

Talışlar ana dillərinə, ata-baba adət-ənənələrinə, milli-mental dəyərlərinə xıvand (sahib) çıxmalıdırlar! Bütün bu dəyərlərin itməsi, yox olması fonunda onların özləri gec-tez itib, yox olacaqlar! Bu, ciddi düşünməyə dəyən bir aksiomadır!
                                                                       

Mehdibəy SƏFƏROV 

Категория: Talış incəsənəti | Просмотров: 3442 | Добавил: admin | Рейтинг: 5.0/1
Всего комментариев: 0
Добавлять комментарии могут только зарегистрированные пользователи.
[ Регистрация | Вход ]

Sayta giriş

Xəbər xətti

ATİŞ-in Milli azlıqların müdafiəsi haqqında çərçivə Sazişi ilə bağlı hesabatı 
Talış xalqı Azərbaycanda yarımkölə şəraitində yaşayır 
Milli azlıqlarla bağlı Avropa Şurasından Azərbaycana tövsiyələr verilib 
Azərbaycan Talışların İctimai Şurasının Azərbaycan ictimaiyyətinə MÜRACİƏTİ 
Prominent Talysh activist dies in prison in Azerbaijan 
Talış dilinin hazırkı durumu ilə bağlı Azərbaycan Talışların İctimai Şurasının MÖVQE SƏNƏDİ 
ŞİMON! 
Ази Асланов - Генерал Шимон (Генерал Вперед) 
СКАЖИ СВОЕ ИМЯ, ТАЛЫШ 
Zülfüqar Əhmədzadə: Azərbaycan milli ədəbiyyatının  tərəqqipərvər siması 
No free speech for ethnic minority 
Avropa Şurası: Azərbaycanda etnik azlıqların hüquqları ilə bağlı qanunvericilik yoxdur 
''Hökumət milli azlıqların mətbuatına dəstək vermir'' 
Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə açıq məktub 
Masallı rayonun Kubın kəndi və onun ətraf toponimləri 
Atam Vəkil DADAŞOV əsil dövlət adamı idi 
Mətləb Pero Dadaşov həbsindən yazır (III yazı) 
Mətləb Pero Dadaşov necə həbs edilməsindən yazır (II yazı) 
Mətləb Pero Dadaşov necə həbs edilməsindən yazır 
ƏHƏD MUXTAR-80 
Ahoşta (Əhoşte) 
Müəllim zindanda da müəllimdir... 
Б.В.Миллер. Талышские тексты 
Talış dilində ü/u səsi 
Allahverdi BAYRAMİ. ĞƏLİZƏXUN (2 pərdəynə 7 şiklinə pyes) 
Allahverdi BAYRAMİ. ƏMONƏT ( İ pərdəninə 3 şəkilinə pyes) 
Rusiya talış ictimai təşkilatları 1993-cü ildə Talışda baş verən hadisələrin 24 illiyini qeyd etməyə hazırlaşır 
ŞİRİN YALAN, YOXSA ACI HƏQİQƏT? 
DIZDİPOK 
Свадьба – Способ Сохранения Талышского Языка 
Talış dilindəki sözlərin təbii xüsusiyyətləri 
Hilal Məmmədov Eldəniz Quliyevi təbrik edib 
Талыши хотят читать, писать и смотреть на родном языке 
Hilal Məmmədov: "Hakimiyyət istəyir ki, bütün sosial və etnik qruplar arasında qarşılıqlı etimadsızlıq mühiti olsun" 
Əli Nasir - Talışın Firdovsisi 
Талышское слово «cо» (двор) в виде морфемы в современных индоевропейских языках 
Talışın əbədiyanar məşəli 
Новрузали Мамедов – 75 (Novruzəli Məmmədov – 75) 
Это не трагедия одной семьи, а трагедия нашей страны, нашей Родины! 
К юбилею Светланы Алексеевны Ганнушкиной! 
Hilal Məmmədov İsa Qəmbəri 60 illik yubleyi münasibətilə təbrik edib 
Xərçəngin dərmanı tapılıb 
Azərbaycan höküməti TALISH.ORG saytına girişi dayandırıb 
“Elçibəyə acıqlandım, məndən üzr istədi” – Zərdüşt Əlizadə ilə QALMAQALLI MÜSAHİBƏ 
“Tolışon Sədo” qəzetinin əməkdaşı Azər Kazımzadə saxlanılıb 
ƏLİ NASİR əbədi haqq dünyasına qovuşdu 
Bəşərə də Allahdan bəla gəldi 
İrana ərzaq almağa gedən Astara gömrükdəki basabasda öldü 
Müqəddəs Kəbə ziyarəti, dələdüzlar, etnik mənsubiyyətə görə təhqir və 27 dövlət xadimli redaksiya heyəti 
Talışlar 
Ко дню рождения Л.А.Пирейко 
Ümid yenə də talışlaradı! 
Çılə Şəv-iniz mübarək! 
General-mayor Vahid Musayev haqqında polkovnik Isa Sadikov yazır 
"Talışsansa, məhv edib qanını da batırarlar 
Avropanın axırıncı pələngi Talış dağlarında 
Talış Mədəniyyət Mərkəzi İdarə Heyyətinin üzvü müraciət yayıb 
Xalqımız dözümlü xalqdır, DÖZƏRİK! 
“Talışam, lakin, qanım Elçibəyin qanı ilə eynidir” – TARİXİ VİDEO 
Türkün misalı! 
“Səadət taleyin biçdiyi dondur” 
Mirəziz Seyidzadənin (ƏZİZ PÜNHAN) “Divan”ında (Bakı-2008, 473 səh.) dini-uxrəvi məsələlərin yeri 
Qaraciyərin yenilənməsi və serrozun müalicəsi resepti 
Faiq Ağayev Rəşid Behbudovdan sonra bunu ilk dəfə etdi - VİDEO 
Ata və oğul: Ruhullah və Məhəmmədəli - hər ikisi siyasi məhbus