 İctimai Palata siyasi məhbus problemini ictimai müzakirəyə çıxardı
Leyla Yunus: «Azərbaycan hökumətinin İranla gərgin münasibətlərinin girovuna çevrilmişik»
İctimai Palatanın İnsan Hüquqlarını Müdafiə Komissiyasının təşkilatçılığı ilə dünən siyasi məhbuslar problemi ilə bağlı dinləmələr keçirildi. Siyasi partiya təmsilçilərinin, hüquq müdafiəçilərinin, ziyalıların və xarici ölkə səfirliklərinin nümayəndələrinin qatıldığı tədbirdə Azərbaycan hökumətinin ünvanına sərt ittihamlar səsləndirilib. Müzakirə iştirakçıları çıxışlarını əsasən AŞ PA İnsan hüquqları komitəsində təsdiq olunan siyasi məhbus siyahısı üzərində qurdu.
Tədbirin aparıcısı Vidadi Mirkamal Azərbaycan hökumətini hər il siyasi məhbus «istehsal» etməkdə qınadı. Onun sözlərinə görə, artıq ölkəmizdə siyasi məhbuslar siyahısı ildən ilə yenilənir.
 Müsavat başqanı İsa Qəmbər bildirdi ki, bu məsələdə ictimaiyyətin hakimiyyətin siyasətinə qarşı ardıcıl mübarizə aparmasını vacib sayır: «Biz birgə mübarizəmizi düzgün istiqamətdə qursaq, rejimin vicdan məhbusu istehsalına ciddi zərbə vura bilərik». İsa Qəmbər hesa bedir ki, vicdan məhbuslarının önəmli bir hissəsi azad olunsa da, hakimiyyətin siyasi məhbus "istehsal edən" maşını var gücüylə işləyir: "Bu xəttə qarşı mübarizə aparırıqsa, onun mahiyyətini, səbəblərini də qiymətləndirə bilməliyik. İkincisi, bu hakimiyyət ölkədə qarşıdurma yaratmaqda, ölkədaxili və beynəlxalq miqyaslı oyunlar qurmaqda maraqlıdır. Həbslərin bir hissəsi də bununla bağlıdır. Məsələn, inanclı kəsimin həbsini nə cür qiymətləndirmək olar? Bununla inanclı kəsimi radikallaşdırmaq, ölkədə gərginlik yaratmaq və bunu da beynəlxalq aləmə "ölkədə İslam təhlükəsi var" adı ilə sırımağa cəhd edirlər. Bu yaxınlarda Hilal Məmmədov həbs olundu. Əminəm ki, hakimiyyətin onu həbs etməkdə əsas məqsədi ölkədə talış-türk xəttində gərginlik yaratmaq idi. Talış mənşəli qardaşlarımızı dövlətə, əhalinin əksəriyyətinə qarşı narazı salmaq istəyirlər. Beynəlxalq aləmə göstərmək istəyirlər ki, ölkədə guya böyük bir separatizm var və hakimiyyət sərt tədbirlərlə bunun qarşısını almaq zorundadır».
AXCP sədri Əli Kərimli isə Azərbaycanda siyasi islahatlar olmadan siyasi məhbus problemi həllini tapmayacağını dedi: «Vaxtı ilə Heydər Əliyev yüzlərlə siyasi məhbusu azad etdi. Bir çox beynəlxalq təşkilatlar və yerli hüquq müdafiəçiləri problemin həll edildiyini bəyan etdi. Hətta, Avropa Şurasının Azərbaycan üzrə siyasi məhbuslar üzrə məruzəçisi institutu ləğv edildi. Bundan sonra yenidən siyasi məhbuslar yarandı, sonra çoxsaylı jurnalistlər həbs edildi və problem hələ də davam edir».
AXCP sədrinin sözlərinə görə, mövcud hakimiyyət siyasi məhbussuz yaşaya bilməz: «Onların siyasəti ictimaiyyəti qorxu ilə idarə etməyə yönəlib. "Siyasi məhbus ilk öncə rejimin mahiyyətidir. İkincisi, rejim bu problemi qabartmaqla daxili gərginlik yaratmaq istəyir. Üçüncüsü isə, bu problemlə beynəlxalq birliklə bazarlıq etmək istəyir. Hakimiyyət problemlə bazarlıq müqabilində 2013-cü ildə də hakimiyyətdə qalmağa çalışır. Amma, beynəlxalq birlik də bunu qəbul etmir».
Hüquq müdafiəçisi Leyla Yunus hakimiyyətin, siyasi məhbusların kriteriyaları ilə bağlı arqumentlərinə cavab verməklə çıxışına başladı. Hüquq müdafiəçisinin sözlərinə görə, bunu müəyyən etməyə ehtiyac belə yoxdur: «Çünki bu, yenidən velosiped icad etməyə bənzəyir. Kriteriyalar uzun illər əvvəl - II dünya müharibəsindən sonra müəyyən edilib. Beynəlxalq Amnistya Təşkilatı bunu özünün bütün saytlarında yerləşdirilib. Siyasi məhbus o şəxsə deyilir ki, cinayəti törədib, amma siyasi motivlərə görə məhkəməsi pozuntularla keçib və qeyri-adekvat cəza alıb. Məsələn, şərti iş əvəzinə, 3 il həbs cəzası veriblər. Bax, bu siyasi məhbusdur. Amma heç bir cinayət törətməyən, əvəzində həbs cəzası alan adam vicdan məhbusudur. Məsələn, nə aprel məhbusları, nə Oqtay Gülalıyev, nə Hilal Məmmədov, nə Əvəz Zeynallı, nə islamçılar cinayət əməli törədiblər. Bunlar hamısı vicdan məhbuslarıdır. Əziz yoldaşlar, biz çox mürəkkəb vəziyyətlə üzləşmişik. Azərbaycan hökumətinin İranla gərgin münasibətlərinin girovuna çevrilmişik. Azərbaycan hakimiyyəti öz vətəndaşlarına bu gərginliyə görə təzyiqlər edir. Ayrı-ayrı vətəndaşlar həbs edilərək ya terrorizm, ya qanunsuz silah saxlama, ya da İrana casusluqda ittiham edilir».
Vahid siyasi məhbus siyahısına toxunan L.Yunus bunun xülya və illüziya olduğunu dedi: "Əgər insan cinayət törətmədən həbs olunubsa, onun məscidə getməsinin, yaxud ateist olmasının bunun mənə aidiyyəti yoxdur. Məni qanun və hüquq maraqlandırır. Məsələn, Hemət Pənahlı mənim heç xoşuma gəlmir. Amma mən onu siyahıya salıram. Çünki cinayət törətmədiyi halda həbsə atılıb. Ona görə də "siyasi məhbusların vahid siyahısı, vahid meyarları yoxdur" söhbətləri zərərli söhbətlərdir. O talışdır, bu türkdür, bu biri dindardır - bunlar da zərərli fikirlərdir. Cinayət törətməyib, vəssalam".
Ştrasserə təşəkkür məktubu göndərməyi təklif edən L.Yunus onu da əlavə etdi ki, siyasi məhbuslar üzrə məruzəçidən Azərbaycanda bu məsələ ilə bağlı İşçi Qrupunun yaradılması təklifi ilə razılaşmamaq da xahiş olunmalıdır.
Ziyalılar Forumunun üzvü, professor Cəmil Həsənli bildirdi ki, Vidadi İsgəndərlinin və Şahin Həsənlinin həbsdə saxlanması heç bir hüquqi məntiqə sığmır: "Bu adamlar Konstitusiyanın onlara verdiyi hüquqlardan yararlanmaq kütləvi aksiyada iştirak etmək istəyirdilər. Ona görə də şərlənərək həbs olunublar. Hakimiyyətin insanları narkotik ittihamı ilə şərləyib həbsə atması, hakimiyyətin narkotik ittihamına bu qədər uyması çox ağır mənəvi nəticələr verə bilər. Bununla bağlı haray salmağın vaxtıdır. Hətta SSRİ kimi antibəşəri bir hökumət öz vətəndaşların narkotik ittihamı ilə şərləmirdi».
Müzakirələrin sonunda bəyanat qəbul olunub. İctimai Palatanın təşkil etdiyi dəyirmi masanın iştirakçıları Azərbaycan hakimiyyətini özündə iradə taparaq ölkənin imicini zədələyən siyasi məhbus problemini birdəfəlik həll etməyə və ölkədə barışıq mühüti yaratmağa səsləyir. Azərbaycan iqtidarı həbsdə saxladığı siyasi məhbusların hamısını azad etməli, gələcəkdə isə bu problemi aktuallaşdıra biləcək hərəkətlərdən çəkinməlidir»-deyə sənədd vurğulanır.
Pərviz Həşimli
http://bizimyolinfo.com
|
