 Yaxud altı uşaq anası, ərsiz Pakizənin yüz otuz səkkiz manat aldığı pensiya ilə ailəsini dolandırması zəngin neft ölkəsi olan Azərbaycan üçün hansı uğurlu sosial təminatdan xəbər verir?
Masallı rayonunun Kolatan kənd sakini Səmədova Pakizə Vəkil qızının həyat yoldaşı avtomobil qəzasında dünyasını dəyişmişdi.
Beş qız, bir oğlan anası, uzun illərdir ki, çox çətinliklə məktəbli uşaqlarını böyüdür. İki il öncə, sosial təminat yardımı üçün müvafiq sənədlər toplayıb, rayon Əhalinin Sosial Müdafiəsi Mərkəzinə təqdim etmişdi. İdarə rəsmiləri çox qısa və konkret cavab olaraq, "sizə sosial yardım” düşmür demişdilər.
Bu məsələyə qarışıb, araşdırmaya başladım.
Ötən ilin, yəni 2012-ci ilin may ayında təkrar olaraq, lazımi tələb olunan sənədləri toplayıb, idarəyə təqdim edəndə bildirildi ki, bu sənədlər "Pensiya idarəsinə”, DSMF-ə təqdim edilməlidir. Getdim həmin idarəyə, sənədləri təqdim edib, nə vaxt hazır olar sualıma belə cavab aldım ki, bu sənədlər yığılır, yoxlanılır, sonra da göndərilir Sosial Müdafiə Nazirliyinə, ordan lazımi sığorta kartı gələndən sonra, bu sığorta kartını təqdim edirsiniz ƏSMM-ə. Bu idarə də Rayon Kapital Bankına sosial kartı sifariş edir və gedib ordan alırsınız.
Yuxarıda qeyd etdiyim bu proseduranı keçmək, Siz elə bilirsiniz çoxmu asandır?
2012-ci ilin may ayında təqdim etdiyim sənədlərin cavabı və sığorta kartları ilin dekabr ayında "gəlib çıxdı”. Əslində, ölkədə bütün kargüzarlıq sənədləri internetin elektron poçtu ilə həyata keçirilməsi də hamıya məlumdur. Bu süründürməçiliyin səbəbi isə bircə "meyardır” ki, adı rüşvətxorluqdur. İnsanlar sosial yardım alması üçün əsasən bu idarənin müdiriyyəti ilə "yarıbəyarı” razılaşıb, bölüşməsi də sirr olmadığından, heç konkret fərdi adların qeyd edilməsinə də ehtiyac duymadım. Bu xoşagəlməz bəla, bütün ölkə miqyasında aktualdır.
Məni düşündürən əsas problem isə rayonda kargüzarlıq işinin heç bir qanun çərçivəsinə sığmaması ilə süni surətdə vətəndaşların incidilməsidir. Qeyd etdiyim kimi bir həftə müddətinə həll olunası sənədləşmə və kargüzarlıq işinin həlli nə az, nə çox, düz səkkiz ay çəkməsinin hansı hüquq normalarına əsaslanması məlum deyil və mövcüd hakimiyyətin administrasiyasının çox səviyyəsiz göstəricilərindən biridir...
 Nəhayət ki, Pakizə xanımın sosial təminat yardımı üçün nəzərdə tutulan sənədlərin sorağı ilə, getdik "Kapital Banka”.
Bankda müavinət kartların paylanış otağına girəndə az qaldı ki, gözlərim yerindən çıxsın. Adamlar bir-birini sıxır, itələyir, səs-küy, haray-həşir qulağ batırırdı. Nəhayət kartpaylayan işçiyə yaxınlaşa bildim. Durduğum növbədə nə az, nə çox, düz bir saat iyirmi dəqiqə gözləməli olduq. Xülasə, orda nə növbə vardı, nə də intizam. Kimin qolu daha uzundur, o kartın alıb, canın qurtarırdı.
Bu hərki-hərki mənzərəni seyr etdikcə, sovet höküməti dövründə atamın Kolatan kəndində Sovet sədri işlədiyi vaxtları xatırladım. Həmin vaxtlar çox yaxşı yadımdadır ki, vətəndaşlar pulsuz-təmənnasız olaraq Sovet pasportunu kənd Sovetindən üç gün müddətinə alırdılar. Üç gündən gec pasport veriləndə, Rayon İcraiyyə Komitəsinin həftəlik iclasında həmin kənd soveti sədri cəzalandırılardı....
 İndi isə "müstəqil olmuşuq", idarələrdə adi kargüzarlıq işinin həlli məsələsinin səkkiz ay çəkməsi çox ağrılı məsələlərdən biri kimi dəyərləndirilə bilər. Vallah qey etdiyim özbaşınalıqlardan yazdıqca, bir fikir tamamlanmamış digər mövzu yada düşür. Demək istədiyim budur ki, o Kapital bankda it yiyəsini tanımır. Qapıda duran polis serjantı da qaz vurub, qazan doldurur. İşi 20 qəpik xidmət pulu üçün qəbz yazıb, bir manat alması da hamı üçün adi hala çevrilib. İkinci mərtəbədə işləyən xidmətçi -əməliyyatçılar da eyni qayda ilə müştəriləri açıqca soyurlar, insanlar da sanki "adətkərdə” olub, heç cınqırın da çıxartmırlar.
Bütün bu olayları qələmə almaq məqsədi ilə lazımi iş aparmaq istədikdə "Bankirlərin” kürkünə sanki birə düşdü. Heç bir sorğuma cavab verməsələr də, yalvarışla bildirdilər ki, şəkil çəkməyinə, nə ehtiyac var?
Mən isə dedim ki, "nado, Fedya, nado!”...
Mətləb Dadaşov,
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü,
19 yanvar 2013-cü il |
