ƏLİ NASİR - 60

2 may 2055 ci il 

- Əmi Əli Nasiri tanıyırsan ? 
- Bu nə sualdır ? 
- Necə bəyəm ? Əli Nasiri tanıyırsan dedim , əmi..
- Bildim. Birdə belə sual vermə.. 
- Mən nə dedim ? yaxşı demək tanıyırsız ..
- Başqa adamla məzələn.. 
- Başa düşmədim..

Yuxudan oyandım . Qarışıq yuxu idi . Amma başa düşmədim göydə uçan bir maşında , səhv etmirəmsə taksi sürücusu idi, mənimlə bu tərzdə danışmağı, həm də Əli Nasiri tanımağına qarşı çıxmağı.. yox məncə qarşı çıxmadı o Əli Nasiri tanıyırdı. Yaxşı deyək tanıyırdı məhz maşında göydə uçurdu ?! Ehh yuxudurda. Bunları fikir edə-edə yorğandan çıxıb saata baxdım. Saat 3 idi . Dünən nətər yatmışamsa heç nədən xəbərim olmayıb. Bu qədər yatmaq olar ?! Bu zaman telfona zəng gəlir . Yaxınlaşıb telfonu götururəm .
- Alo, bəli.
- Umud nə olub bəli ilə danışırsan ?! 
- Sahib sən məzələn. Necəsən ? 
- Dünən yubiley tədbiri necə keçibsə , deyəsən hələdə oyanmamısan ?!
- Vallah təşkilatçılara halaldı , dahi şairin doğum günunu belə qeyd etmələri alqışa layi...
- Umud bəsdidə, məncə hələ bunlar azdır. O şəxs üçün bunlar azdır başa düş. Zəng etməyimin səbəbidə budur.
- Sahib, şükrun olsun. Bakıda , Lənkəranda , Moskvada, Minskdə,Təbrizdə nəbilim ... baxda necə qeyd etdilər..
- Umud, nəisə qulaq as. Mən istəyirəm Əli Nasir haqqında serial çəkim. Demək olar , hər şey yerindədir. Sənə işim ona görə duşub ki, sən Əli Nasirşunassan və senarini sən yaz.
- Vallah bax bu oldu iş. Qəti narahatçılıq yoxdur. Edəcəm. Birdə şairin bir kitabını tapmışam onu hələ heç kim bilmir ... onun üstündə işləmək , bax bu olar partlayış.
- Umud, partlayış bəy .. talış dili və tarixi zatən dünyanı partladıb... sən bunları senari üçün hazırla. Sabah göruşək , müzakirə edək. İşim var konfransdayam. 
- Nə konfrans ?
- Sənə o gün dedim. Dedin ki, gələ bilməyəcəm. Xanəli Tolış ədəbi yaradıcılığı.
- Əla, bilirsəndə niyə gəlmədim səbəb var idi. Zumand bıyə gələcək ?!
- Zumandsızda iş olar ?! Ölkəmizdə ən güclu Xanəlişunasdır. 
- Oldu aydındı. Sabah xəbər edərəm. Uğurlar.

Telfonu söndürən kimi, sevincdən bilmədim neyləyim ?! Əla, axır, nəhayət ki, mənim yazdığım senari əsasında serial çəkiləcək. Bunları deyə-deyə öz kitab otağıma girdim. Kitabxanamda sevdiyim və xalqımın dahi şairi Əli Nasirin portreti asılmışdı. O portret dostum italiyalı rəssam Suze Levozzo çəkmişdir. Suze həm də mənim SAYD ƏLİ NASİR 3 cildlik kitabımada şəkillər hədiyyə etmişdir. ƏLİ NASİR mənim həyatımı dəyişmişdir. Ölkədə tanınmış ƏLİ NASİRŞUNASAM. Amma bu böyuk fürsətdir ki, onun haqqında çəkilən seriala senari yazım. Bunları öz özumə fikirləşirdim. Birdəm, yadıma gəldi . Bugün mən saat 5 də elmlər akademiyasında iclasda olmalıyam. Özumdə nə gündəyəm ?! Nə qədər vaxt varsa gedim tez çimim. Düşdum aşağı mərtəbəyə. Bu ara mənim evim 3 mərtəbəlidir. Bunların hamısını dahi şairin tədqiqatlarına görə qazanmışam. Nəisə... aşağı mərtəbədə cakuzi - vanna otağım vardır. Sözun qısası özümü atdım suya. Suya girərkən qəribə bir hiss keçirdim, sanki bədənim titrəyir və ətrafı görmurəm, amma eyni zamanda rahat və dincəm. Çox qəribə hissdir. Bir neçə dəqiqə keçəndən sonra sanki yuxudan oyanmış kimi oyandım. Axı mən yatmamışdım. Gördum mən bir köhnə daxmada uzanmışam . Bir təhər durdum ayağa. Yoxe bura daxma deyil muzeydir. Mən burda neyliyirəm ?! Başladım gəzməyə bu əcaib bir məkanda. Ətrafda mənim əşyalarım idi. Kitablarım , sənədlərim amma eksponat kimi. Nə gözəl ... Əli Nasirin şəkili bəs ?bu nədir ? Bura mənim evimdir amma evimdə Əli Nasirin heykəli ?! Bu nədir belə ?! Bunu necə duzəldiblər ?! Mən hardayam görəsən ?! Yuxu olmasın bu çunki xoşuma gəldi.

Gecə idi. Muzeydə bağlı. Məndə içəridə gəzirdim , ətrafı müşahidə edirdim ... artıq anlamışdım, bura mənim evim. Lakin heç nə başa düşmürdüm .

Səhər açıldı . Qapıları açdılar. Uzaqda insana bənzər nəisə görünürdu. Robot muhafizələr idi məncə. Onlar məni muzeydə görəndə ,dərhal 4 robot yaxınlaşıb, ,məni saxladılar . Nəsə dedi. İlkin səslənmədən talışcaya oxşadı. Yəgin mənə elə gəlir. Mən dəli olaram yada artıq olmuşam. Həmin robotlar mənim əllərimi lazer şualı bir xəttlə ( qırmızı xətt idi ) bağladılar. Maşın dərhal gəldi. Onların maşını idi . Balaca göy rəngdə maşına məni otuzdurdular. Önümdə ağ-qırmızı geyimdə yəgin ki polisdir mənə dönüb dedi :
- Kiş tı ? 
- Necə ?
- Kiş tı ?
Artıq anladım ki, talışca danışırlar. Məndə başladım talışcaya.
- Aaaz Umud.
- Xeyzoni nom ?
Öz-özumə dedim yəgin soyadı deyir .
- Salehon.
- Çok. 
Sonra həmin polis nəsə əli ilə balaca sensorlu karta yazdı verdi mənə.
- 100 toldo bığandiş bə bank.
- Uzurum pidə toldo çiçe ? 
- Şıma sə ıştə vırədəy ?! Toldo çəmə xəlği puli nom.
Maraqlıdır, talış xalqının milli pul vahidi ?! Bu nə gülməli məqamdır. Mən gələcəkdəyəm yada bu axmaq yuxudur.
- Isa çaminci sore ? 
- Eşi şeroku mıni ğeyzin məkə !! 

Polis əsəbləşdi. Düşdüm maşından . Maraqlıdır o maşına "şero" deyir . Maşından düşən kimi. Arxama baxdım. Demək mənim öz evim muzey imiş. Özüdə Tolışi yolə şair SAYD ALİ NASİRİ MUZEY. Mənim evim Əli Nasir muzeyi olub ?! Vauu bax bu fantastika. Əlimdə də bir kart, bunu polis verib cəriməmdir yəgin. Buna deyərlər oturduğun yerdə zibilə düşdüm. Yəqin bura Bakıdır. Bakıda talışca danışırlar ?! Ola bilməz. İnanmıram ... nəisə başladım şəhəri gəzməyə. Deyəsən mən avtovağzala çatmışam. Burda maşınlar doludur çox qəribə maşınlardır. Hətta belələri var ki, göydə uçur. Yoxee elə hamısı göydə uçur ... bu nə qəribə məkandır ? ! Mütləq mən hansı ildi öyrənməliyəm ?! Deyəsən Con Straeyvaysın nəzəriyəsi düz çıxır insan gələcək zamana düşə bilər. 

Mən yaxınlaşdım bir kişiyə. Uca boylu və bığlı biri sarışın kişidir. Fikirləşdim ki necə başlıyım nitqimi ... dedim ki , elə talışca başlıyım.
- Salam mamu. 
- Salam.
- Şıma şoferiyon ? 
- Çiç ? 
- Şofer . Maşın roməkəs. 
- Çiç votdəş tı. Maşın zə az kanə zınvoni zındənim .. Bunu deyir gülür sonra davam edir 
- Boy bınışt şeroədə. 
- Mamu bəkorə şedəyon ? 
- Kovrə pidə ? İyo bəkore şe sıxan ni. Kovrə pidə vardən. Tı yəğın şəhərədə bəniş.
Qəsdən dedim ki : 
- Bəli az bənim . 
- Çok ısa bəşemon.
Fikirləşdim ki, mən bu yazıq kişiyə nə verəcəm ?! Pul yoxdur bu toldodur nədir bunu necə əldə edim ? dözmədim dedim :
- Mamu çımı səpe toldo ni.
- Toldo ısa dodənin çımı balə. Manqədə qırdəbedə , peşo bə bank ğandəş.
O nə gözəl qaydalardı. Buna varamda. 
- Çok mamu.

Sonra fikirləşdim necə mən ili öyrənim. Bir yol tapdım dedim :
- Mamu az pemujəm bə Hicri təqvimi . Im miladi təqvimdə çaminci sore ? 
Kişi biraz güldu, sakitcə girdi maşına . Maşını xotladı. Maşın yavaşca yerdən ayrılmağa başladı , özudə mənə baxıb dedi :
Baləlimə ıştı ğızmə heste ?! Əmə həm miladi həmən Hicri həmən Tolışi təğvimiku oko doydəmon. Miladi sor ısə 2183 sore.. Tolışi sor ısə..
- Çiç ?!! 2183 sor ?! 
- Bəli çiç bəki ?!
Vay anam bu nədir belə. Həqiqətən mən gələcəkdəyəm amma dəhşətli gələcəkdə.
- Hiççi mamu. Bə Lankon şedəm.
- Lankon ne Lonkon ha ?
- Bəli mamu.

Bu inanılmazdır. Mən gələcəkdəyəm. Maraqlıdır görəsən Lənkəran necədir ?! Maraqlı məqamlar çoxdur görəsən talış dili bu qədər necə inkişaf edə bilmiş ?! Bunların cavablarını tapmaq lazım !
- Lonkonadə jidəş ?
- Ne mamu az Likijim. Əmmo çımı pə omə nıştə Lonkonədə.
- Lonkoni nimə Likije. Likijonən 3-4 məholi odəmonin. Çəvon kanə nom mənadə Likij diyəməkə ki, çand soronin heste Zuyənıj, Qıyəj, Değıj əmmo bəvon Likij votdən. 
- Bəli əmə Pironıjimon.
- Piron tolışi ğədimə muzeye. Dınyo odəmon bəvrə omedən ziyarət kardən. Əyo çənə filom serialon kəşə bən. Kusəkan heste zındəş ?
- Bəli çəmə şair Əli Nasiri di. 
- Ha, Kusəkani tono PİRİ ƏLİ NASİR ocəğ heste. Əvrə tarixi muzey iyən tıbəye.
Gör , mən nəqədər detal bilmirəm. Əli Nasir Piri var imiş Lerikdə.
- Mamu bəvrən şe pidəme əmmo iminnə bə Lonkon bışum peşo bəmı Lonkon maraqine ?!
- Çımı balə, tı Lonkoni vindəni ?! 
- Mamu az bıvıtom şımə bovə nibəkayon. Az dəvərdə soronku hətta bıvotom ki əsriku oməm. Bovə kardeyone ?!
- Bovə karde bedəni. Əmmo ve oşdəş bə ğəribi çımı balə. Əmmo votdən ki, jəğo çiyon bedən. Çıbıznom.
- Mamu, azən bovə kardənim əmmo heste. Im çoko bedə ?!
- Balə, əmə rəsimon bə Lonkon. 
- Ənə rə ?! 
- Haəni tı oxo kanə devruku oməş. Balə ısətnə ıştı zıvono bıvotəmon maşinon rə romdən . 
- Haa çok mamu. 
- Imrə kovərəye ?!
- Votme oxo Lonkon ! Z.Əhmədzadə nomo kujə. 
Zülfuqar Əhmədzadə adına kuçə. Nə gözəl maraqlıdr bu şəhərdə nələr var.
- Çiçi balə bə fik şəş ? 
- Mamu Lonkondə çiçon hestin ?! Tv heste ?
- Çımı balə ve şe heste. Ha tv heste Tolış Tv, Kadus Tv, Bısır Tv, Hənək Tv veye ve. Ə tərəfi vindəş ?! Əvrə Tolışi kinokompaniya binəye.
- Çəvrə nom ? çiçe ?
- EciMur kinokompaniya. Jığo knokompaniyon veen. Əvoni Tolışfilm idarə kardə.
- Dəhşəti bəmı lap larzə oməy. 
- Balə noşəx bəş tı ?! Zə tıni bıbəm az bə Fəxri Tıbə. Əyo qavər ıştə piyə şeyon pəydo karde ? oxo tı kanə odəmiş ! ( bunu deyir gülür )
- Bəli bıbən mamu.

Biz Talış xalqının fəxri xiyabanına gedirik yoldan keçəndə mən kuçələrə ətrafa baxıram çox qəribə adlarla kuçəlrə və ən maraqlısı Əli Nasir adına kuçə. Həmin kuçədə Şairin ev muzeyi vardır. Çox maraqla izlədim . Orda düşüb ziyarət etmək istədim dedim qayıdanda dəyərəm. Nəhayət biz çatdıq Fəxri Xiyabana..
Düşdüm maşından çox qəribə hissdir. Qəbirlər və insanlar. Mən onların əksəriyyətini vaxtı ilə canlı görmüşəm. Dahi liderlər bu nədir ALLAHIM !! ŞAİR ƏLİ NASİRİN HEYKƏLİ !! TAPDIM !
- Im Əli Nasiri büste. Əmmo çəy əsıl pir tıbə Likədəy iyo bust şikilədə noəşone.
Məni ağlamaq tutmuşdu. Bu möcüzədir. Bu necə olur ?
- Mamu xahiş kardəm mı ə piri vinde pidəme ?! 
- Ğəbule bışəmon bə 5 dəğğə.

Mən həyacandan nətər çıxdım ki oradan , heç şairin ev muzeyi belə yadımda deyildi. Şairin ruhu olan Kusəkərən və ordakı ocağı görum hiss edim.. gözlərimi yummuşdum, susmuşdum istəmirdim danışam, axı hər şey maraqldır mənə , mən gələcəkdəyəm hər şeyi görurəm amma mənə bir şey maraqldır və o elə mənə yetər .. piri ziyarət edim.. birdəm mənə sürücü kişi səsləndi :
- Balə əmə rəsəmon eşi.
Bunu eşidən kimi gözumu açdım. Yaşıllıq, saf hava , dağlar, ehhh Talış dağlarım ... mənim dəmirağacım mənim ana yurdum.. niyə səni burda hiss edirəm mən.. Lonkon artıq böyuk şəhər olub onu orda hiss edə bilmədim... böyuk cədvəldə yazılıb KUSƏKON. Qırağda ayrıca bir cədvəldə PİRİ SAYD ƏLİ NASİR ... mən o ocağı gördüm, ev kimi duzəldiblər , amma çox maraqlı bir auralıdır. Mən yaxınlaşdıqca hiss edirdim ki, nəsə məni ora çəkir , birtəhər girdim o muzey evə ... hər şeydir ora... evdir, muzeydir, türbədir... burda bir tarixi şəxsiyyət uyuyur, burda bir dahi talış şairi, burda Talış ruhu yatır. Ağlıyırdım diz üstə oturdum !!!

ŞAİRCAN SƏNƏ QİYMƏT VERƏNLƏR ARTIQ ÖZ QİYMƏTLƏRİN VERİBLƏR. SƏNİ TARİXİ ŞƏXSİYYƏT, PİR EDİBLƏR , SƏNİ TÜRBƏ EDİBLƏR SƏNİ BUCÜR ÖZ RUHUNDA YAŞADIRLAR !! ŞAİR, BÜTÜN BUNLAR ÇOX MARAQLIDIR ! İNANMIRAM, AMMA GÖRURƏM...
- Balə bəşt tı buçi bəmedəş ?! 
- Az boştəro bəmedəm...
Həqiqətən mən özümçün ağlıyıram... yuxudursa tez oyanım ya Xıdo ! Tez oyat məni....Mənə xoşdur amma əzablı xoşdur...
- Balə çımı ko beşe. Tı dı çımı dusti tırkə Fami bəşeş.
- Çok.
Biraz keçəndən sonra həmin türk məni öz maşına dəvət etdi . Oturdum .
- Lonkona ?! 
- Türkcə bilirsən əmi ?! 
- Öz ana dilimi bilirəm əlbət.
- Çox gözəl.
- Əmi, Əli Nasiri tanıyırsan ? 
- Bu nə sualdır ? 
- Necə bəyəm ? Əli Nasiri tanıyırsan dedim əmi..
- Bildim. Birdə belə sual vermə.. 
- Mən nə dedim ? yaxşı demək tanıyırsız ..
- Başqa adamla məzələn.. 
- Başa düşmədim.. 
- Mən axmaqam. Bu cür insanı tanımamaq olar ?! Səni bəyəm onun ziyarətindən götürmürəm ?! 
- Başa düşdüm özümü biraz itirmişəm bilmirəm beyim biraz özündən gedib.
Sürücu mənə baxıb dedi :
- Sən elə özündə itmisən gələcəkdə.. ƏLİ NASİR hər yerdə olar.. hara getsəndə..

Bunu düşünürdüm.. sonra dedim nədənsə bunları mən elə özüm haçansa yaşamışam başa düşmürəm bu reallıqdır ya mənim uydurmam ... bunu gələcək göstərər, hələlik isə mən bunu uydurma kimi bilim bəsimdir.....
Yaman çox çimdim , çıxım su hovuzundan... su məni çox yerə apardı...

Rəzzaq XANSIVO