TALISH.ORG həmin statusların bir qismini oxucularıla bölüşür:
Leyla Yunus
Sabah - martın 10-u Novruzəli Məmmədovun doğum günüdür. Əgər onu həbsdə ölümə aparıb çıxaran işgəncələrə məruz qoymasaydılar onun, yeganə azərbaycanca-talışca-rusca lüğətin və çoxlu sayda digər elmi əsərlərin müəllifinin 72 yaşı tamam olardı. Avtoritar rejim Novruzəli müəllimlə birgə onun iki oğlunu da məhv etdi. Allah rəhmət eləsin! Heç kəs bu cinayətlərə görə məsuliyyətə cəlb edilməyib.
Mehdi Safarov
Talışın əbədiyanar məşəli
Hamı kimi, bir ürəyi var idi Novruzəli Məmmədovun!
Hamı kimi onun da ürəyi çox lazım idi Novruzəli Məmmədova!
Köksündə çırpınan bu ürək həyat mənbəyi idi ONUN!
Axı, bilə-bilə, niyə etdi bunu O?
Onsuz da, hər tərəf qaranlıqdır!
Bu səssiz-səmirsiz zülmətdə bir insan iniltisinin hıçqırıqlarından başqa heç nə eşidilmir...
Axı, niyə barmaqları ilə köksünü yırtıb, ürəyini qopartdı O?
Ürəyini qopartdı, amma yerə yıxılmadı O!
Qaldırdı başının üstünə əlində tutduğu qanlı ürəyini O!
Od tutdu, alovlandı əlində tutduğu ürəyi ONUN!
İşıqlandı hər tərəf, ətrafa nur səpələndi!
Birdən alovlanan bir ürəyin işığında adamlar görünməyə başladı...
...Yanan alovun işığından gözlərini döyən boynubükük, lal-dinməz dayanan adamlar!
Başının üstündə tutduğu alovlanan ürəyi ilə hərəkətə gəldi O.
Çaş-baş qalan kütlə şölələnən ürəyin uzaqlaşdığını görcək təşvişə düşür...
... Və birinci addımlarını atırlar, ... ikinci, üçüncü addımlar atılır!
Kütlə hərəkətə başlayır... O irəlilədikcə, insanlar da arxasınca gedir...
O, Novruzəli Məmmədovdur! Hamı kimi bir ürəyə sahib olan Novruzəli!
Hamı kimi etməyən Novruzəli!
Çıxartdı köksündən, od vurdu, əbədi bir məşəl etdi ürəyini Talış xalqı üçün O!
Talışın əbədi yanan məşəlidir – Novruzəli Məmmədov!
1000 illər boyu Talış xalqının başı üstündə yanacaq bu məşəl!
72 il də bu illərdən biridir! Mübarəkdir doğum günün, ey xalqımın əbədiyanar məşəli!
Eldəniz Quliyev
Mən öz adımdan, Azərbaycan Ziyalılar Birlıyi və azadlıqsevər hər bir azərbaycanlının adından Novruzəli müəllimin ailəsini, onun mənsub olduğu xalqı o böyük şəxsiyyətin anadan olmasının 72 illiyi münasibəti ilə təbrik edirəm!
Allah-Təala ulu talış xalqının nadir şəxsiyyətlərindən və ləyaqət simvollarından olan Novruzəli müəllimə rəhmət eləsin!
Исмаил Шабанов
Sabah əzizimiz, hörmətli professorumuz Şəhid Novruzəli Məmmədovun təvallüd günüdür. Böyük Novruzəli Məmmədovun doğum günü ümumbəşər övladı üçün mötəbər və yaddan çıxmayan bir gün hesab edilməlidir. Bildiyimiz kimi Novruzəli Məmmədov özünü insan hügugları naminə, gələcək övladlarımızın talehi naminə qorxmadan qurban verdi və zindanda işgəncələr nəticəsində qəhrəmancasına şəhid oldu. Novruzəli Məmmədovun adı xalgımızın və dünya xalglarının tarixinə ana dili uğrunda şəhid övlad kimi daxil olmuş və həmişə böyük ehtiramla yad ediləcəkdir. Allah Novruzəli Məmmədovu rəhmət eləsin və ruhu daim şad olsun
Ataxan Əbilov
Sabah - mart ayının 10-u Əliyevlərin həbsxanasında vəhşicəsinə qətlə yetirilən professor Novruzəli Məmmədovun doğum günüdür. Avtoritar Əliyev rejimi Novruzəli Məmmədovu qətlə yetirilməklə kifayətlənmədi, onun ailəsinə qarşı teror aktı həyata keçirərək iki övladını - oğulları Kamran və Emil qətlə yetirdi. Tənha qalmış ana təqiblərdən yaxa qurtarmaq üçün Vətəni tərk etmək məcburiyyətində qaldı. Hazırda Məryəm ana Nederland Krallığında mühacir həyatı yaşayır.
Ali Hacili
20-ci yüz illiyin sonu 21-cinin əvvəlləri Azərbaycana bəlkə də tarixinin ən böyük bəlası üz verdi. Qarabağ müharibəsi, Xocalı soyqırımı (faciesi).Və bunlardan da dəhşətli olan əliyevlərin şaumyan veəiyyetinə əməl edərək daxili soyqırım yapması. Diqqetle baxanda görürük ki, Xocalı və ümumqarabag faciəsində Şəhid olanlarımızın sayından bir neçə dəfə çox rejimin qəzəbinə tuş gəlib, zülm və işgəncələrə məruz qalan ve sonda dözməyib Şəhid olanlarımız var. Qocalı, cavanlı. Bu Şəhidlərimizdən biri də dilçi alim Novruzəli Məmmədovdur. Əliyevlər rejimi bu qocaman, ağsaqqal professora qarşı faşistlərdən də amansızcasına, əsil erməniliye xas olan münasibət bəslədilər. Qoca və xəste insanı həbsxanada işgəncələrə məruz qoyub, Şəhid etdilər. Onun tifaqını viran qoydular. Iki oğlunu da Şəhid edib, bir ziyalı ailəni məhv etdilər. Bu antibəşəri əməl tək cinayətkar rejimin yox eyni zamanda ölkənin bütün ziyalılarının ve ağsaqqallarının da üz qarasıdır. Cinayətkar tayfa vətəndaşların biganəliyindən, ziyalıların mütiliyindən istifadə edib Vətənimizdəki bütün millətlərə qarşı sözün əsl mənasında daxili soyqırım elan edib. Unutmayaq ki, rejimin cinayətlərində hamımız susmaqla ishtirak edirik. Xüsusilə də ağ saqqallarımız və ziyalılarımız. Deyirlər şəhidlər ölmür. Ona görə də mən Novruzəli müəllimə müraciət edirəm: Sabah Sizin dünyaya gəldiyiniz gündür. Əgər rejim Sizi Şəhid etməsəydi, indi Sizi növbəti ad günü münasibəti ile təbrik edib, Sizə və ailənizə xoş günlər arzu edirdik. Indi isə deyirik: Qəbrininz nurla dolsun, ruhunuz şad olsun, Şehid professor. Allah Size və Şəhid edilmiş oğullarınıza rəhmət eləsin. Vətəndaşlarımıza qeyrət və qüvvət versin ki, Sizlərin ve rejim tərəfindən Şəhid edilmişlərin qisasını ala bilsin. Amin!
Hashim Kelbiyev
Sabah böyük dilçi alim, hünərvər insan, xalqının və millətin fəxri Novruzəli Məmmədovun təvəllüdünün 72-ci ildönümüdur. Ruhu şad olsun. ALLAH rəhmət etsin. AMİN. Bıjyo Tolış!
Ali Aghayev
Azsayli ve ya coxsayli olmağindan asili olmayaraq hər xalqın ziyalısı hörmətə ve ehtirama layiqdir. Əger ziyali fədakar olursa, xalq onu unutmur ve unutmağa haqqı yoxdur. Rəhmətlik Novruzəli Məmmədov Talış mədəniyyət mərkəzinin sədri və Elmlər akademiyasının məsul işcisi, professoru kimi Azərbaycana ve Azərbaycan xalqına xidmət edən belə ziyalı idi. Yazıqlar olsun ki, Əliyev rejimi Onu və bütün ailəsini qətl etdi. Allahdan Novruzəli müellimə və övladlarına rəhmət diləyir, Vətənindən didərgin salınmış Məryəm xanıma təsəlli verirəm.
Ali Rzayev
İslam peyğəmbəri, aləmlərə rəhmət peyğənbər olan Hz. Məhəmməd (sə as) demişdir: "Alim öldü aləm öldü". Görəsən Ustad, Şəhid Novruzəlinin tifaqını dağıdanlar qiyamət günü Allaha nə cavab verəcəklər? Qorxun, qorxun o, gündən ki, kafirlər deyəcəklər: "Bizi yatdığımız yerdən kim qaldırdı, Ey! Kaş torpaq olaydım".
Seyran Rafiyev
Novruzəli müəllim şəhiddir! Mövcud rejimin haqsız, ədalətsiz represiya maşınına qarşı mübarizə aparan və nəticədə bu amansız rejimin qəzəbinə tuş gələn günahsız, fədakar bir İNSANDIR. Öz ana dilini, Talış mental xüsusiyyətlərini, milli-mənəvi dəyərlərini qorumaq uğrunda mübarizə aparıb bu yolda həyatını itirən insan o xalqın - Talış xalqının ləyaqət simvolu kimi, əbədi olaraq qədim talış xalqının emosional yaddaşında və tarixində əbədi yaşayacaq! Öz həyatını, ömrünü xalqı üçün qurban vermiş İNSAN xalqın ürəyində öz heykəlini ucaldır və Novruzəli müəllim belə həmişəyaşar heykəllərdən biridir. Novruzəli müəllim haqda yaddaş mövcud olduqca onun özü də əbədi yaşayacaq. Allah rəhmət eləsin! Allah Talışı Novruzəli Məmmədov ucalığında hifz eləsin! Amin!
Rabil Abdinov
"Tolışi Sədo” qəzetinin baş redaktoru və Respublika Talış Mədəniyyət Mərkəzinin sədr müavini d-r. Novruzəli Məmmədov 66 yaşında həbs ediləndən bir müddət sonra MTN-ə aparılır və istintaqın ilk günündə müstəntiq ondan geyindiyi dəri gödəkçəni neçəyə aldığını soruşur. Sonra "talış hara, mersedes hara” deyə onun istifadəsində olan köhnə alman avtomobilinə işarə edir. Bu fikirləri ilə müstəntiq talışların iqtisadi cəhətdən minimal imkanlara belə sahib olmamalı olduğuna işarə edirmiş. Sonra müstəntiq Novruzəli müəllimin qalustukundan tutub sifətini stola çırpır və əllərini stola dirəyən vəziyyətdə olan Novruzəli müəllimin barmağına əks tərəfdən yumruqla zərbə endirərək baş barmağını sındırır.
MTN-də istintaq altında olanda Novruzəli müəllimə elementar fizioloji tələbatlarını ödəmək üçün belə şərait yaradılmır. O prostatitdən əziyyət çəkirdi. Ona vaxtında ayaqyoluna getməyə belə imkan yaradılmır. Hətta o vaxtında və minimal qida ilə belə təmin olunmur. Ona bəzən qəndqabının dibində yığılan şəkər qırıntısı və tozunu adi su ilə yemək əvəzinə verirmişlər.
Novruzəli müəllim məhkəmədəki çıxışında istintaq zamanı ona edilən fiziki və mənəvi işgəncələri hesaba almayaraq heç olmazsa istintaq orqanları tərəfiindən nümayəndəsi olduğu talış xalqının təhqir olunmasına münasibət bildirməyi hakimiyyət orqanlarından tələb edirdi. Lakin onun istintaqını aparan və ona fiziki və mənəvi işgəncə ilə yanaşaı onun xalqını belə təhqir edən müstəntiq rayonlardan birinə məhkəmə hakimi təyin olunur.
Məhkəmədən sonra isə həbsxanaya ilk gətirilən gün güya həbsxana paltarını geyməkdən imtina etdiyi üçün karserə göndərilir. Halbuki həbsxana qanunlarına görə bu yaşda adama karser cəzası verilə bilinməzdi. Qışın günündə pəncərəsinin şüşəsi olmayan karserdə soyuğa dözməyən qoca alt köynəyini soyunub başına bükür. Yaşla əlaqədar saçları töküldüyü üçün ona belə soyuq yerdə papaqsız qalmaq çox əzabverici idi. Hətta əynində də fəslə uyğun paltarı yox imiş ki heç olmazsa üşüməsin. Karserdən çıxanda artıq beyinin qan dövranı pozulur, lakin xəstəxanaya o zaman köçürülür ki, artıq insult olur. Beləliklə, nə 36 yaşlı oğlunun olümü, nə də keçirtdiyi insult onu həbsdən azad etməyə əsas vermir və Novruzəli müəllim həbsxanada şəhadətə çatır.
Novruzəli Məmmədovun başına gətirilən bu faciə həm də talış xalqının başına gətirilən faciə və talış xalqının təhqir olunması hesab olunmalıdır. Azərbaycan dövləti nə vaxsa bu faciəyə görə talış xalqından üzür istəməlidir. Bu faciəyə səbəb olan məmurlar ağır şəkildə cəzalanmalıdır.
İlahi! Novruzəli müəllimin qatillərinə Kərbəla şəhidi qoca Həbib ibn Məzahirin qatillərinin teleyini yaşat! Onun qatillərinə peyğəmbərin, mələklərin və bütün saleh insanların ləhnətini, ləhnətini və yenə də ləhnətini göndər!
Rafiq Celilov
Xosə Tolışon!
Maşki, marta manqi 10-də çı Tolışə xəlği yolə alimi, ıştə umri bəştə milləti həsr karde zınə USTODi, "Tolışi Sədo" rujnomə sərredaktor, Respublika Tolışi Mədəniyyət Mərkəzi sədr, professor, şəhid Nəvuzəli Məmmədovi 72 sin təmom bedə. Bə qornə əmə, Respublika Tolışi Mədəniyyət Mərkəzi uzvon iyən "Tolışon Sədo" rujnomə koəkəon Ostoro rəyoni Arçon diədə USTODi ğəvi ziyarət bəkardemon. Həmmə Tolışə patroton bı ziyarət dəvət kardedəmon....
Imruj, saat 15:00-də şəhri Bokuədə qırdə bedəmon, qırdə bedəmon ki, bo maşki tədbiri ıştə təklifon bıdəmon...
Tolış, bəştə zoon soyb beşi, əvoni hiç vaxt çı yodo beməkə...
Qıləy çıyən hiç vaxti çı yodo beməkə: Tı, bəştə milləti, bəştə zıvoni çənnə ve hurmət bıkəş-co millətonən ənnə bətı hurmət bəkarden, ıştəni erjon məzın, ıştəni erjon zınəkəs rə-di exroc bedə...
Sabir Shindani
Əmə tolışimon, deştə nomi fəxr kardedəmon, çəmə cəddonən hejo fəxr əkəyn. Çəmə şəhidə alim, əzizə Hovruzəli Məmmədov ıştə elmi jimoni bə Tolışə zıvoni həsrış karde, Tolışi zıvoni barədə yolə kitobış nıvışte, sıvoy luğəti. Əncəx ım kitobi bə tolışə milləti ğənim bıryə hukumət məhvış ka. Çand soron zəhmət şe, puç be. Novruzəli muəllimiən həbs kaşone çəy sape de şər ğande. Kıştışone həbsxonədə çəmə ruşnəfiki, ha xosə tolışon! Im jıgo bızın kan be, çəy zoon deynən kıştışone. Mande Məryəmə inə tənho, əvən diəroədə Niderlandədə. Yani Tolışə xəlği yodo bebəşe ım faciə? Zındənim. Əmma bovə kardənim ki, jıgo bılındə mədəniyyəti soyb bə Tolışə millət ım faciə yodo bekəy...
Xıdo Şıməni qəni-qəni rəhmət bıko, yodədə çımə nomi əziz bıqətəmon, Çımə vırə, əlbəttə ki, vəyşte, çımçoko bo xəlği ıştəni ğıbomn doə kəsi vırə çı Xıdo vəyşte...
Mətləb Pero
Mısolmonon mığəddəsə Gıron votedə ki, "ALİM MARDE - ALƏM MARDE!"...
Məsələ ıme ki, XIDAVƏNDİ-ALƏMİ ofəyə kardə insoni, bəy qıləy coni ğarzış hese.
Co məsələn hesde ki, insoni bəşdə coni ğəsd karde, Xıdo tono ve qınoe.
Çəmə əzizə peyğəmbəri votəşe ki, "Bə zülmi sə enomnəkəs, bə zülümkari bərobəre".
Rəhmətlik professor Nəvuzəli Məmmədov bı zülmkorə sülalə hukuməti be bəsə dənoşe ki, "Az ışdə Tolış milləti Konstitutsiya hüquqon tələb kardəm, həmonnə huquqon ki, ım Azarbaycani (Bazarbaycan az votdəm) Avropə təşkiloton vədə kamə-milləton hüquqon barədə öhdəliqonış peqətə...
NOVRUZƏLİ MUƏLLİMIŞON TÜRMƏDƏ DE ZÜLMİ KIŞDEŞONE, ƏÇƏY DIQLƏ NÜPERƏSƏ ZONƏN IM SULALƏ HUKUMƏTİ KIŞDEŞE.
BI ZÜLMİ - XIDO BƏLO VOTE ƏBINİ, IM ƏNCƏX ƏSRİ FACİƏYE!
TOLIŞ, IM FACİƏ ÇI YOD BEMƏKƏ!
XIDO NƏVUZƏLİ MUƏLLİMİ RƏHMƏT BIKO! AMİN!
