İranın daxili işlər naziri Mustafa Məhəmməd Nəccar islahatçı ruhani Həsən Ruhanini İranda keçirilən prezident seçkilərinin qalibi elan edib. Həsən Ruhani 18 613 329 səslə (50.07) qalib gəlib. Sonrakı yerləri müvafiq olaraq, Baqir Qalibaf (6 077 292 səs), Səid Cəlili (4 168 946 səs), Möhsin Rzayi (3 884 412 səs), Əli Əkbər Vilayəti ( 2 268 753 səs) və Məhəmməd Qərəzi (446 015 səs) tuturlar.
Həsən Ruhani 1999-cu ildən Ekspertlər Şurasının üzvü, 1991-ci ildən Məqsədəuyğunluq Şurasının üzvü, 1989-cu ildən Ali Milli Təhlükəsizlik Şurasının üzvü olub, 1992-ci ildən isə Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin direktoru vəzifəsini tutub. Ruhani, həmçinin 1989-2005-ci illər ərzində İslam Məsləhət Şurasının vitse-spikeri və Ali Milli Təhlükəsizlik Şurasının katibi olub.
Həsən Ruhaninin tərcümeyi-halını "Modern.az"a istinadla oxuculara təqdim edirik:
Dünyəvi təhsili olan dini lider
Həsən Ruhani 1948-ci il noyabrən 12-də İranın Səmnan yaxınlığıdakı Sorhəh şəhərində şah əleyhdarı ailəsində anadan olub. Dini təhsilə 1960-cı ildə Səmnan mədrəsəsində başlayıb. 1961-ci ildən isə Qum şəhərindəki mədrəsədə təhsilini davam etdirib. Onun müəllimləri dövrünün məşhur ilahiyyatçıları olan Seyid Mohaqqiq Damad, Şeyx Murtuz Hayəri, Fazil Lənkərani, şeyx Məhəmməd Şahabadi və Seyid Məhəmməd Rza Qolpəyəgani olub.
Bundan əlavə o, dünyəvi təhsil də alıb. 1969-cu ildə Tehran Universitetinə daxil olan Ruhani 1972-ci ildə bu universiteti məhkəmə hüququ üzrə bakalavr dərəcəsi ilə bitirib. Bundan sonra təhsilini Avropada davam etdirərək 1995-ci ildə Qlazqo Universitetini magistr dərəcəsini alıb. Dissertasoyası "İran təcrübəsinə əsasən İslamda qanunverici hakimiyyət” mövzusunda olur. 1999-cu ildə isə elmlər namizədi adını alır.
Ruhani gənc yaşlarından ayətullah Xomeyninin ideyalarını dəstəkləyərək şah əleyhinə təbliğat aparmağa başlayır. Buna görə şah hakimiyyəti tərəfindən dəfələrlə həbs olunur. Ona ictimai yerlərdə çıxış etmək qadağan edilir. 1977-ci ilin noyabrında Mustafa Xomeyninin anım tədbirində Həsən Ruhani ilk dəfə ayətullah Xomeyninin ünvanına "İmam” sözünü işlədir. Buna görə təqiblərə məruz qalacağına görə ayətullah Məhəmməd Behiçtinin məsləhəti ilə ölkəni tərk edir. Parisə gələn Ruhani burada təhsil alan iranlı tələbələr qarşısında çıxışlar edir.
Müharibə strateqi
İranda inqilabın qələbəsindən sonra 20 il şah hakimiyyətinə qarşı mübarizə aparan Ruhani ordunu və hərbi bazaları qaydaya salmağa başlayır. 1980-ci ildə İran İslam Şura Məclisinə üzv seçilir. 20 il (1980-2000) məclis üzvü olduğu müddətdə müxtəlif vəzifələri icra edir. O cümlədən məclisin vitse-spikeri, müdafiə komitəsinin sədri və xarici əlaqələr üzrə komitənin sədri vəzifələrində çalışıb.
İran-İraq müharibəsi dövründə 1982-ci ildən 1988-ci ilə qədər Ali Müdafiə Şurasının üzvü, Müharibəyə Dəstək komissiyasının üzvü həm də onun icra komitəsinin sədri (1986-1988), İran Ordu komandanının müavini (1983-1985), İran Hərbi Hava Qüvvələrinin komandanı (1986-1991) və s. vəzifələr icra edib.
Müharibədəki xidmətlərinə görə Fəth (Qələbə) medalı ilə mükafatlandırılıb.
İranın Ali Dini lideri Ayətullah Xomeyninin Məclisdəki nümayəndəsi təyin edilən Həsən Ruhani 1989-cu ildən 2005-ci ilə qədər 16 il müddətində Təhlükəsizlik Şurasının katibi olub. O həmçinin sabiq İran prezidenti Hatəminin 2000-2005-ci illərdə Təhlükəsizlik məsələləri üzrə müşaviri vəzifəsini tutub.
"Diplomatiyanın şeyxi”
Ruhani məsul vəzifələrlə yanaşı, elmi fəaliyyətini də davam etdirib. 1995-1999-cu illərdə Tehran Universitetinin hamilər şurasının üzvü olub. 1991-ci ildən Strateji Araşdırmalar Mərkəzində çalışan Həsən Ruhani araşdırmaçı-professor adı alıb və fars, ərəb və ingilis dillərində çoxlu elmi kitab və məqalələrin müəllifidir.
İranın Qərblə nüvə proqramı ilə bağlı danışıqlarda iştirak edən əsas sima Həsən Ruhani olub. O, Təhlükəsizlik Şurasının katibi və Məclisin vise-spikeri kimi xarici nümayəndələrlə nüvə proqramı barədə diplomatik müzakirələrdə, o cümlədən MAQATE-ilə danışıqlarda iştirak edib. Buna görə ölkəsində ona "Diplomatiyanın şeyxi” adı da verilib.
