Bu gün hicri-qəməri təqvimi ilə Rəbbiul Əvvəl ayının 12-dir. Bu təqvimdən başlayaraq 5 gün İslam aləmində "mövlud həftəsi” qeyd olunur. Bütün müsəlman aləmi bu təqvimdə İslam Peyğəmbəri Həzrət Məhəmmədin (s.ə.s) doğum gününü qeyd edir.
Həzrət Məhəmməd (s.ə.s) Allahın bəşəriyyətə göndərdiyi sonuncu elçi, İslam peyğəmbərdir. Həzrət Məhəmməd vasitəsilə İslamın müqəddəs kitabı Quran Kərim endirilib. Rəhmət peyğəmbəri adlandırılan Həzrət Məhəmmədin davranışları (sirə) və söylədiyi kəlamlar (hədislər) müsəlmanlar üçün həyat ölçüsüdür.
Məhəmməd ibn Abdullah (s.əs) 570-ci ildə Məkkə şəhərində Qureyş tayfasının rəhbəri Əbdülmuttəlibin oğlu Abdullahın ailəsində dünyaya gəlib. Atası Abdullah Bəni-Zöhrə tayfasının başçısı Vəhəbin qızı Aminə ilə ailə həyatı qurduqdan bir neçə ay sonra ticarət səfərlərindən birində vəfat edir. Həzrət peyğəmbər hələ körpə ikən Bəni-Səd qəbiləsindən olan Həlimə adlı qadının yanında olan zaman anası dünyadan köçür, babası Əbdülmüttəlib onu himayəsinə götürür. Səkkiz yaşında ikən babası da vəfat etdikdən sonra Məhəmməd (s.ə.s) əmisi Əbu Talibin himayəsində yaşayır. 25 yaşında ikən Qüreyşin varlı qadınlarından olan Xədicənin ticarət karvanına rəhbərlik etməyə başlayır və bir müddət sonra onunla evlənir.
Miladi 610-cu ildə, 40 yaşında olarkən Həzrət Məhəmməd Allah elçisi - Peyğəmbərliyə yetişir. Ona iman gətirən ilk şəxs əmisi oğlu Əli və qadınlar arasından həyat yoldaşı Xədicə olur. 3 ildən sonra Quran ayəsinin hökmü ilə açıq fəaliyyətə başlayır və ilk olaraq yaxınlarını İslam dininə dəvət edir. Ancaq gözlənildiyi kimi, ilk günlər qohumlar əski ərəb adətlərini, bütləri inkar edən yeni dinə iman gətirmir. Əksinə bəzi Məkkə müşrikləri, aralarında Məhəmməd Peyğəmbərin (s.ə.s) qohumları da olmaqla, ona qarşı çıxırlar. Eləcə də İslama iman gətirənlərə qarşı Məkkədə hücumlar başlayır.
Müşriklərin hücumlarından sonra Məkkədə yaşamağın dözülməz həddə çatdığını görən Peyğəmbər (s.ə.s) Mədinəyə köçmək qərarına gəlir. 622-ci ilin 4 sentyabrında Peyğəmbər (s) Mədinəyə köçür. Sonradan ikinci xəlifə Ömərin zamanında 622-ci il müsəlman təqviminin başlanğıc ili kimi qeyd olunmağa başlayır. Eyni zamanda o zamana qədər Yəsrib adlanan şəhər Həzərt Məhəmmədin şərəfinə "Mədinə” (ərəbcə şəhər, klassik mənada Mədinətun Nəbi, yəni Peyğəmbər şəhəri) adlandırılmağa başlayır.
Mədinədə yaşadığı 10 il ərzində Həzrət Məhəmməd (s.ə.s) yorulmadan İslam dinini təbliğ edir. Eləcə də Məkkə müşriklərinə və Mədinə şəhəri yaxınlığında yaşayan yəhudi tayfalarına qarşı bir neçə döyüşdə iştirak edir.
Hicrətin 10-cu ilində tarixdə mühüm bir hadisə baş verir. Bütün ərəb yarımadası İslam dinini qəbul edir. Eləcə də Məkkə şəhəri də Həzrət Məhəmmədə öz qapılarını açır.
Hicrətin 10-cu ilinin (632-ci miladi ili) Zil-Qədə ayında Məhəmməd (s.ə.s) sonuncu həcc ziyarətini edir. Bu səfər zamanı Quranın son ayələri nazil olur və eləcə də Peyğəmbər (s) ümmətinə son vəsiyyətini edərək tarixdə «Vida xutbəsi» adı ilə yadda qalmış məşhur xutbəsini oxuyur. Vida xütbəsində Allah elçisi həmin səfərdə iştirak edən 100 minə yaxın zəvvara və ya müsəlmanlara deyil, bütün insanlığa xitab edir: "Ey İnsanlar! Bu günləriniz necə müqəddəs bir gün, bu aylarınız necə müqəddəs bir ay və bu şəhəriniz (Məkkə) necə mübarək bir şəhərdirsə, canlarınız, mallarınız və namuslarınız da belə müqəddəsdir. Bunlara olan hər cür təcavüz haramdır”. "Vida xütbəsi”ndə Allah elçisi insanlara son mesajını çatdırdı. Bu mesajda mənəvi, ictimai və hüquqa aid bir sıra bəndlər yer alırdı: "Ey İnsanlar! Qadınların haqlarına riayət edin! Onlarla şəfqət və sevgi ilə rəftar edin! Onlar haqqında Allahdan qorxmağınızı tövsiyə edirəm. Siz qadınları Allahın əmanəti olaraq aldınız; onların şərəf və namuslarını Allah adına söz verərək halallaşdırdınız! Sizin qadınlar üzərində haqqınız olduğu kimi, onların da sizin üzərinizdə haqları vardır. Sizin qadınlar üzərindəki haqqınız; onların, ailə şərəfini heç kimə çeynətməmələridir. Qadınların da sizin üzərindəki haqları; qanuni bir şəkildə hər cür ehtiyaclarını ödəməyinizdir. Bir qadının, ərinin icazəsi olmadan, onun malından heç bir şeyi başqasına verməsi halal olmaz!
Ey İnsanlar! Hər cani öz cinayətinə görə birbaşa özü məsuliyyət daşıyır. Heç bir kəsin işlədiyi cinayətin cəzasını övladı çəkməz. Heç bir övladın da günahına görə atası məsuliyyət daşımaz.
Ey İnsanlar! Rəbbiniz birdir. Atanız da birdir. Hamınız Adəmin övladlarısınız. Adəm isə torpaqdandır. Allah qatında ən qiymətli olanınız, ona qarşı ən çox təqva sahibi olanınızdır. Ərəbin ərəb olmayandan, təqvadan başqa bir üstünlüyü yoxdur”.
Allahın rəhmət peyğəmbəri "vida həcci”ndən 3 ay sonra 63 yaşında Mədinədə dünyadan köçdü. Onun vəfatından sonra da İslam sürətlə bütün dünyaya yayıldı. İslam dini Avropadan başlamış uzaq Şərqə qədər böyük bir coğrafiyanı əhatə etdi. Bu gün dünyanın bütün ölkələrində 1,6 milyard müsəlman yaşayır. Həzrət Məhəmmədin (s.ə.s) müqəddəs ruhu bütün zamanlarda müsəlmanlar üçün yolgöstərən mayak olaraq qalacaq.
